Ayrıldıktan haftalar hatta aylar sonra eski sevgilinizin Facebook fotoğraflarına ve statüsüne gizlice baktıysanız, bunun tamamen sizin suçunuz olmadığı gerçeği sizi rahatlatabilir.
Bu yapmanızın bilimsel bir nedeni var.
İlişkilerimize “bağımlıyız”.
Yıllardır yapılan nörolojik araştırmalar, beyninizde aşık olmayla alakalı mekanizmaların, madde bağımlılığı ile alakalı mekanizmalar ile aynı olduklarını gösteriyor. Bilimadamlarına göre bunun nedeni, romantik aşkın bir duygu olmaktan çok motivaston ve ödül ile oluşan bir alışkanlık olması. Aşk hissi ile dopamin seli ortaya çıkıyor. Dopamin, beyne ödül geribeslemesi sinyalleyen bir nörotransmitter (sinir hücrelerindeki bilgi akışını sağlayan küçük kimyasal iletken). Daha çok dopamin salgılandıkça, hedefimizin peşinde koşmak için daha çok motive oluyoruz.
Concordia Üniversitesinde psikoloji profesörü olan Jim Pfaus şöyle açıklıyor: “Aşk aslında cinsel arzu tarafından oluşturulan bir alışkanlık ve bu arzuyu ödüllendiriyor. Beyinde çalışma mekanizması, insanların madde bağımlısı haline gelmeleri ile aynı.” Aşka madde bağımlılığı gibi fiziksel bir bağımlılığımız olmasa da, aşk ve madde gibi arzularımızı motive edip ödüllendiren sinir sistemi mekanizmaları birbirlerine çok benziyorlar.
“Bağımlılık”, ayrılık ile sona ermiyor.
Journal of Neurophsiology’de 2010 yılında yayınlanan bir araştırma, bu benzerliği bir ileri seviyeye taşıyor: Ayrılık sonrasında beynimizde olanlar, “bağımlılık” özellikleri gösteriyorlar. Araştırmacılar, zor bir ayrılık sürecinden geçen küçük bir üniversite öğrencisi grubunu gözlemlemişler. Tüm denekler, zamanlarının %85’ini hala eski sevgililerini ya da flörtlerini düşünerek geçirdiklerini itiraf etmişler. Araştırmacılar deneklere eski sevgililerinin fotoğraflarını gösterdikten sonra deneklerin beyin MR’larını çekmişler. Bu beyin MR’ları, deneklerin şiddetli arzu ve bağımlılık ile ilgili korteks altı alanlarında sinirsel aktiviteler olduğunu göstermiş.
Araştırmacılardan biri, öğrencilerin “ödülleri” olan sevgilileri çoktan hayatlarından çıkmış olsa da, “orta beyindeki ödül sistemleri açısından, bu insanlar hala aşıklar” sonucuna varmış. İlişkimizin artık bittiğini anlasak da, ödül sistemimiz hala eski sevgilimizin dönmesini ve bizi yeniden mutlu etmesini bekliyor.
Yardımların için teşekkürler Mark Zuckerberg
Eski sevgilimizin kişisel hayatları birkaç tıklama uzağımızdayken, onları unutmak hiç de kolay değil. Sosyal medya, şiddetli isteklerimizi tatmin etmek için kolay bir ulaşım aracı sağlıyorlar. Western Ontario Üniversitesinde hazırlanan bir master tezi, Facebook’un ayrılıklar üzerindeki etkisini araştırıyor ve hiç de şaşırtıcı olmayan bir sonuca varıyor: Sosyal medya platformları, eski sevgililerimizin hayatlarını gözlemlemek ve izlemek için popüler bir araç sağlıyor.
Ama şöyle bir problem var: Şiddetli isteklerinizi sürekli tatmin etmeniz, onlardan kurtulmanızı neredeyse imkansız hale getiriyor. Growing Self Counseling and Life Coaching’in klinik direktörü Lisa Bobby, New York dergisine bunun kısmen biyolojik olduğunu söylüyor: “Eski sevgilinizle herhangi bir bağlantınızın olması, örneğin bir fotoğrafını görmeniz ya da bir mesajını okumanız, sizde endorphin (kişinin daha mutlu olmasına ve yaşadığı hayattan daha fazla keyif almasına yardımcı olan ve beyinde salgılanan bir hormon) seli yaratıyor”.
Londra Burnel Üniversitesi’nden psikolog Tara Marshall, araştırmasında benzer bir sonuca ulaşıyor. Mic’e verdiği röportajda Marshall şöyle diyor: “eski sevgiliyi sürekli olarak Facebook’ta izlemek, kişiyi bir bataklığa saplıyor ve kişinin eski sevgilisini kafasından atamamasına neden oluyor”. Eski sevgilinize odaklanarak, onu unutma kabiliyetinizi bastırıyorsunuz.
Bağımlılık aşırı uca kaydığında, insanlar bazen “ekskolik” (eskikolik) olabiliyorlar. Bobby New York’a şöyle diyor: “Ekskolik acı çekmiyor, takıntılı özlemin arafında hapsoluyor. Bu nedenle de ayrılık sonrası bir ekskolik konsantre olmakta sorun yaşıyor, depresif bir ruh halinde oluyor, aktivitelere ilgisini kaybediyor, iş üretkenliğini kaybediyor ve arkadaşlıkları geriliyor.” Kişi sadece ilişkisini kaybetmenin arkasından yas tutmuyor, acı ve takıntının kişisel ve sosyal hayatını ele geçirmesine de izin veriyor.
Bağımlılıktan kurtulma zamanı
Hepimiz ekskolik değiliz, ama eski sevgilimizi stalklamayı (gizlice takip etmeyi) sınırlandırmak hepimiz için faydalı olacaktır. Eski sevgilinizi Facebook’ta arkadaşlıktan çıkarmak bir çözüm. Ya da kendinizi tutamayarak eski sevgilinizi ne sıklıkta takip ettiğiniz konusunda bir ekskolik günlüğü tutup, eskiyi takip etmeme hedefinizin takibini yapabilirsiniz. Ya da kendinize daha başka bir sosyal medya hedefi bulun: Muhtemelen takıntılı bir şekilde yemek p*rno (bir dizi ismi) izlemek, eski sevgilinizi takıntılı olarak takip etmekten duygusal olarak daha az yıkıcı olacaktır.
Sonuçta bir tanenizin artık hayatınızda olmadığını, bir gecede kabul edemeyeceksiniz ve onu gizlice takip etme isteğini bir gecede bitiremeyeceksiniz. Aile, arkadaşlar, Ben and Jerry’s ve Netflix gibi destek sistemleri zaten bunun için var.
Bana sorularınızı uygun yazı altında sorabilirsiniz, benimle görüşme ayarlayabilirsiniz ya da ilişkiler setimize bakabilirsiniz.
Çeviri: Science Shows Why You Can’t Stop Facebook Stalking Your Ex
Yazıyla alakasız veya 500 kelimeyi geçen yorumlar cevaplanmıyorlar. "Yazıyla alakasız ama ..." ya da "en son yazı bu olduğundan buraya yazdım" diye başlamanız kurtarmıyor. Mahmut Abi ile özel görüşme yapmak isterseniz Erkek Adam Sanal Görüşme sayfasından sanal görüşme ayarlayabilirsiniz.
Merhaba Mahmut abi, 1 yıllık 2 kere ayrıl-barış olduğumuz bir sevgililiğimiz var (biri 2 ay diğeri 1 hafta, çababarımızla tekrar devam ettik). Sevgilim eski sevgilisini stalklerken yakaladım. ayrıca 1-2 hafta boyunca eski sevgilisini sürekli engelleyip engelini kaldırmış, fakat çocuk zaten bir iletişimde değil, bir contact kurmadığı halde. açıp kapamış. (ilişkimizin 6-7 ayında). Kız bu erkeği terkettiği halde çocuk bir kere bile ayrıldıktan sonra iletişime geçmemiş (no-contact uygulamış bir nevi), zaten çocuğun ilgisizliği sebebiyle bitmiş ilişkisi (uzak mesafe ilişkisi yaşamışlar 7-8 aylık). Kısa süre sonra evlenmeyi düşünüyoruz, fakat böyle bir durumla karşılaştım.ne yapmalıyım ?
Kısa süre sonra evlenmeyi düşünmemelisin.
Mahmut abi düğün davetiyeleri bile hazir. Uzatabileceğim bir konumda değilim. Gerçekten yardima ihtiyacim var. Ben bunu daha yeni fark ettim. Kıza sebebini soramiyorum. Erkek arkadaşlarim da umursama bu durumu diyor. Ama sebebini bilemediğim bir kurt içime düşmüş durumda. Ne yapmam gerekiyor ?
Şuan ilişkimizin 10. Ayindayiz. Kasaba gibi bir yerdeyiz.
Bu olay ilişkimizin 7 ayında gerçekleşmiş.
Bana göre eski sevgilisi statü ve zenginlik olarak daha yüksek fakat ona göre daha maskülen ve kıza karşı ilgili olduğumu düşünüyorum.
Şimdiden teşekkür ederim.
Şuan ilişkimizin 10. Ayindayiz. Kasaba gibi bir yerdeyiz. Sadece 10 aydır tanıdığın, 2 kere ayrılıp barıştığın kızla evlenecek kadar kovboysun madem, bari hemen çocuk yapma.
Yorumunuz için teşekkür ettim. Burasi baya muhafazalar bir yer ilişkileri mecburi kisa tutuyorlar. Ben yazilarinizi takip eden birisiyim abi, boşanma yazilarini da okuyorum. Ortalama-iyi bir hayatim var bunu bir işkence yuvasina dönmesini istemiyorum. Fakat daha önce iliski tecübem olmadi. neyin yanliş veya neyin doğru olduğunu bilmiyorum. Kizin bu şekilde eski sevgilisine gönderme yapmasi kirmizi alarm midir ? Her iliskide inişler çikişlar darginliklar olur, 10 ay içerisinde iki kere bu durumla karşilaşmam bu iliskinin olmayacağina dair güçlü işaret mi ? Bende bazen sizin düşüncelerini düşünmekteyim. Fakat kiz beni çok seviyor, her gün sosyal medyasinda beni paylaşir ve benden başka erkek te… Read more »
Kizin bu şekilde eski sevgilisine gönderme yapmasi kirmizi alarm midir ? Evet. Her iliskide inişler çikişlar darginliklar olur, 10 ay içerisinde iki kere bu durumla karşilaşmam bu iliskinin olmayacağina dair güçlü işaret mi ? Evet. Fakat kiz beni çok seviyor, her gün sosyal medyasinda beni paylaşir ve benden başka erkek te ekli degil. Kiz bana bağli durmakta, yoksa neden böyle paylaşimlar yapsin ki ? Seni sandığın kadar da sevmiyor, etrafa evde kalmadım bakın evleniyorum diye gösteriyor belki. Bir de bu durum sizin başiniza gelse siz ne yapardiniz ? Ne yapacağımı gayet iyi biliyorsun, daha başında yazdım aslında. Ama sen ben… Read more »
Mahmut Bey, bende buna benzer bir durumla karşılaşmıştım. Bu eski sevgiliyi engelleme ve ardından engeli kaldırma durumu neyden kaynaklı olabilir ? benim ilişkimde de aylar sonrasında hatta yıla yakın bir süre sonrasında bu eski elemanı engelleyip kaldırmış [çocuğu kendisi terk etmiş]. (çocuktan kaynaklı bir istek veya rahatsızlık gelmedi.) Bunu ilişkimiz sırasında gerçekleştirdi. Bunun başlıca sebepleri neler olabilmektedir, temel motivasyonu nedir ?
bu durumu nasıl düzeltebiliriz yada düzeltilebilecek bir durum mudur ?
Genelde yeni sevgilisini görmesin, ilişkisini baltalayacak bir saçmalık yazmasın diye engellerler sonra bunu gereksiz görüp kaldırırlar yani önemli bir sebebi yoktur. Ama bazen tabii adamı merak etme, özlem, vs. de olabilir. Durum ikinciyse başka belirtiler de gelir (soğuma, uzaklaşma, vs.).
Mahmut Bey, durum ilki gibi durmamaktadır. Arada sırada sözlümün telefonuna bakarım bu öğrendiğim durumları şuanda öğrendim. İlişki sırasında öğrenmedim (ilişki süremiz 1 yıl). Engelleme mevzusu ise 5 ila 8 gün engelleyip ardından engelini kaldırması şeklinde olmuş bu olayın ardından ilişkimize soğukluk girdi 6-7 hafta kadar ayrı kaldık. Kız beni terk etti. Eski sevgilisi benim sözlüm ile herhangi bir temasa geçmemiş. Eski sevgilisi zaten kıza karşı ilgisiz olduğu için sözlüm tarafından terk edilmiş 3-4 ay ilişkileri olmuş. kız bunun peşinden koşmuş fakat eski sevgilisi baya umursamaz herefin tekiymiş holding de yöneticilerden birisi olduğu için sürekli işleri bahane edip çok az görüşüyorlarmış.… Read more »
ayrılık aşamasından sonra benim çabamla tekrar bir araya geldik Çok zayıf ve pek değerli olmayan bir pozisyondan başladın yani. Fakat hala eski sevgilisini stalklamaktadır. İlk mesajında kız terk etti dedin ama fiilen kız terk edilmiş ve görünen o ki içinde kalmış. Sizde beni sürekli profil fotoğrafında bu şekilde göstermesi doğru mudur ? Hayır. görüşlerinize göre bunun sebepleri neler olabilmektedir ? Kendisine yüz vermeyen adamı kıskandırmaya çalışmak olabilir. Fakat sanki gönderme yapar gibi koyması biraz düşünmeme sebep olmaktadır. Olmalı da. Aslında karşı tarafa aradığımı buldum mesajı vermek için yapıyor olabilir mi ? Aradığını mı buldu, sana mecburen mi geldi acaba? Belki… Read more »
sözlüm kendisi eski sevgilisini umursamaz ve ilgisiz olduğu için terk etmiş. kadınların ara ara stalk yaptığından bahsetmiştiniz. Açıkçası durumu ben buna yoruyordum. ” İlk mesajında kız terk etti dedin ama fiilen kız terk edilmiş ve görünen o ki içinde kalmış.” içinde kalmış durumu nasıl oluşur ? bu işte kalma durumundan kurtulabilir mi? “Kendisine yüz vermeyen adamı kıskandırmaya çalışmak olabilir.” Kendisine yüz vermeyen birisine kadınlar neden takıntılık yapmaktadır? “Belki de karşı tarafı birini buldum diye kıskandırıyor.” bundaki temelde yatan kıskandırma motivasyonu nedir? Neden böyle bir durum gerçekleşmesini istesin ki ? kıskandırmak benden uzak dur anlamına gelmez mi ? Tavsiyenize uymaya çalışacağım.… Read more »
Ben 2019 da tamamen kendi hatalarımdan kaybettiğim kızı düşünmeden edemiyorum. Ayrılık sebebi benim yalan söyleyerek eski kız arkadaşımla ve başka bir kizla görüşmek oldu. Bütün bunlara rağmen bana şans vermek istedi ama ben salak gibi o zamanlar bunu anlayamamışım. 🙁 onu da değerlendiremedim. Taaki 2019 un sonunda jeton düştü ama artık çok geç kalmıştım 🙁 Halbuki ilk ayrıldığımızda sanki çok umursamamıştım. Aradan 1 sene geçince jeton düştü. Erkek arkadaşı olduğunu söyledi. Yıkıldım. Sonra aradan 1 sene geçtikten sonra unutmuştum. Ama yine de ara ara facebookuna girer bakardım. Ilişki durumu yazmıyordu. Bende şimdiki uzak mesafe ilişkimi netleştirip ona göre hareket etmeyi… Read more »
Ben 2019 da tamamen kendi hatalarımdan kaybettiğim kızı düşünmeden edemiyorum. 5 sene çok anormal bir durum. Terapi falan görmen lazım. Bu kadar süre unutmamak için, ezik kalmak için özel çaba harcaman, ciddi emek sarfetmen lazım. aşırı duygusal yatırım yaptığım kızı unutamıyorum yazısında en berbat duygusal yatırımın “hata yaptım, öyle yapmasaydım, şöyle olsaydı, vs.” diye düşünmek olduğunu yazmıştım. Kızın bıraktığı yerde kızı beklemek için bir sürü bahane var: “Başkası ile olmasını kaldıramam abi, düşüncesi bile mahvediyor” “Çok hata yaptım çok abi” “Vicdan yaptım abi” Bütün bu zart zurtların hepsi, tüm zihnini ele geçirmiş olan hastalıklı oneitisin rasyonel bahanelerle senin bırakıldığın yerde… Read more »